بستن لوله های رحم

یکی از مواردی که همواره در میان بانوان مورد توجه بوده است، مساله بستن لوله های رحم، نحوه انجام، زمان آن و شیوه های انجام آن است. در این مقاله خانم دکتر نرمین کریسانی متخصص زنان و جراح زیبایی به این موضوع پرداخته است.

آنچه در این مقاله می خوانید

بستن لوله های رحم چیست؟
بستن لوله‌ی رحمی چگونه مانع بارداری می‌شود؟
میزان اثربخشی بستن لوله‌های رحمی در جلوگیری از بارداری
زمان انجام عمل بستن لوله‌ی رحمی
شیوه‌های این جراحی
آزمایش‌ها و معاینه‌های لازم برای بستن لوله‌های رحمی
توصیه‌های قبل از عمل بستن لوله‌ی رحمی
توصیه‌های بعد از بستن لوله‌ی رحمی
سن مناسب برای بستن لوله‌های رحمی

بستن لوله های رحم (توبکتومی TL)

بستن لوله‌های رحمی در خانم‌ها یک عمل جراحی ساده و کم‌خطر است. در این عمل، لوله‌های رحمی فرد طی بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی بسته می‌شود. این عمل توسط متخصص زنان، به صورت سرپایی و یا با یک روز بستری در بیمارستان قابل انجام است.

بستن لوله های رحم چگونه مانع بارداری می‌شود؟

با بستن لوله‌های رحمی از رسیدن اسپرم و تخمک به یكدیگر و تشكیل سلول تخم جلوگيری می‌شود.

میزان اثربخشی ببستن لوله های رحم در جلوگیری از بارداری

اثربخشی این روش بیش از ٩٩ درصد است.

زمان انجام عمل بستن لوله های رحم

در صورت اطمینان از باردار نبودن زن، بستن لوله‌های رحمی در هر زمانی از سیکل قاعدگی امكان‌پذیر است (دو هفته‌ی اول سیکل قاعدگی دوره‌ی زمانی مناسب‌تری است)
پس از زایمان طبیعی
هنگام سزارین (بستن لوله‌های رحمی به راحتی امكان‌پذیر است)
پس از سقط عفونی و نیز در فاصله‌ی زمانی 7 تا 42 روز پس از زایمان، زمان مناسبی برای انجام عمل توبکتومی نیست.

شیوه‌های جراحی

بستن لوله‌های رحمی در خانم‌ها به دو روش عمده انجام می‌شود:

1) روش شکمی

روش شکمی که به سه شکل زیر قابل انجام است:

لاپاراسکوپی
لاپاراتومی
مینی لاپاراتومی

در روش‌های شکمی با ایجاد یک برش (2-3 سانتی‌متری) در پایین شکم، لوله‌های رحمی را گرفته و با برداشتن قطعه‌ای از لوله و یا مسدود کردن آن توسط نخ، حلقه، کلیپس و یا منعقد کردن لوله با روش الکتروکوآگولاسیون، عمل TL انجام می‌شود. امروزه در بسیاری از کشورها این عمل به روش لاپاراسکوپی انجام می‌شود.

2) هیستروسکوپی

هیستروسکوپ یک وسیله‌ی میله‌مانند باریک شبیه تلسکوپ باریک است که در انتهای آن دوربین حساسی قرار دارد. این وسیله از طریق دهانه‌ی رحم به داخل رحم فرستاده می‌شود. هیستروسکوپ به دوربین ویدئویی متصل می‌شود و لذا تصاویر داخل رحم و لوله‌ها از این طریق به وضوح قابل رؤیت است)

آزمایش‌ها و معاینه‌های لازم برای بستن لوله های رحم

گرفتن سابقه‌ی بیماری‌ها؛
انجام آزمایش بارداری (B-hcG) در موارد غیر هم‌زمان با سقط و بارداری؛
سایر آزمایش‌های غیر اورژانسی؛
معاینه‌ی لگنی (به جز موارد بارداری)؛
اندازه‌گیری فشار خون؛
پاپ اسمير (تست سرطان دهانه‌ی رحم).

توصیه‌های قبل از عمل بستن لوله های رحم

نخوردن مایعات و مواد غذایی حداقل ٨ ساعت قبل از عمل؛
مصرف نکردن دارو ٢۴ ساعت قبل از عمل (مگر با تجویز پزشک)؛
حمام كردن شب قبل از عمل؛
استفاده از لباس‌های تمیز و راحت؛
نداشتن لوازم زینتی و لاک ناخن؛
داشتن همراه برای برگشت به منزل (در صورت امکان).

توصیه‌های بعد از بستن لوله های رحم

مراقبت‌های بعد از عمل

حمام كردن روزانه
استفاده از مُسکن (در موارد احساس درد)
تمیز و خشک نگه‌داشتن محل بخیه
نداشتن رابطه‌ی زناشویی حداقل تا یک هفته (اگر درد پس از یك هفته ادامه یابد، لازم است تا زمان رفع درد از رابطه‌ی جنسی خودداری شود)
پس از انجام این عمل نیازی به استفاده از روش کمکی جلوگیری از بارداری نخواهد بود.

پیگیری‌های بعد از بستن لوله

تعیين زمان مراجعه‌ی بعدی: مراجعه در فاصله‌ی هفت روز بعد از عمل به منظور کشیدن بخیه‌ها و معاینه‌ی محل عمل
داشتن IUD و انجام TL: لازم است فرد در اولین سیکل قاعدگی پس از عمل، برای خروج IUD اقدام کند.

احتمال حاملگی بعد از بستن لوله های رحم وجود دارد؟

شانس حاملگی در افراد TL شده بسیار کم است، اما درصورت تأخیر در قاعدگی، تهوع، حساس شدن پستان‌ها، درد و حساسیت زیر شكم و خونریزی واژینال بررسی بارداری ضروری است.

حاملگی بعد از TLبدون وجود هیچ اشکال تکنیکی در عمل بستن لوله‌های رحمی ممکن خواهد بود. با توجه به خارج رحمی بودن نیمی از موارد حاملگی‌های پس از TL )با روش کواگولاسیون دو قطبی) هر مورد شک به حاملگی باید از نظر خارج رحمی بودن بررسی شود.

سن مناسب برای بستن لوله های رحم

این عمل برای خانم‌هایی که چند بار زایمان کرده‌اند و بالای ٣۵ سال سن دارند و دیگر نمی‌خواهند فرزند دیگری داشته باشند، بسیار مناسب است. در مورد خانم‌های زیر ٣٠ سال با توجه به احتمال طلاق، ازدواج مجدد و غیره، بهتر است انجام عمل مشروط به مشاوره‌ی دقیق و با در نظر گرفتن احتیاط‌های لازم صورت گیرد.